Wanneer ik een collega-zzp’er vertel dat ik per 1 juni een aantal dagen per week in loondienst ga werken, reageert hij in eerste instantie verheugd. Maar dan laat hij erop volgen dat hij er toch niet aan moet denken weer voor een ‘baas’ te gaan werken. ‘Ik zou mijn vrijheid voor geen goud op willen geven.’ Hij legt ook uit wat hij onder vrijheid verstaat: zelf je tijd in kunnen delen, bijvoorbeeld en kunnen bepalen welke opdrachten je aanneemt – en welke niet.

Nog lang nadat ik heb opgehangen, blijft het woord vrijheid door mijn hoofd spoken. Want wat is dat eigenlijk: vrijheid? Je eigen keuzes maken, zelf de baas zijn en je tijd indelen: het lijkt geweldig – en dat is het strikt genomen ook. Maar na vijfenhalf jaar ploeteren als ondernemer voel ik me allesbehalve vrij. Want wat is vrijheid als je elke opdracht, hoe onaangenaam of slecht betaald ook moet aannemen omdat er niets te kiezen valt? Wat is vrijheid als je moet opboksen tegen concurrenten die het geld niet nodig hebben en om die reden hun diensten voor een appel en een ei aanbieden? Wat is vrijheid als zakenrelaties zonder jouw toestemming jouw teksten keer op keer voor andere dan de oorspronkelijke doeleinden gebruiken en – erger nog – en passant verminken?

Ik ben de afgelopen jaren allesbehalve vrij geweest. Sterker nog: geldzorgen en zakelijke frustraties hielden me gevangen. Ze blokkeerden mijn creativiteit en als mensen opmerkten dat ik mijn zorgen los moest laten, ‘want dan komt het vanzelf goed’ dacht ik: je hebt geen idee waarover je praat. Het is verrekte lastig, zo niet onmogelijk, een zonnige kijk op het leven te houden, wanneer alles tegenzit, je onder het bestaansminimum dreigt terecht te komen, continu gefrustreerd wordt. Het is een hele klus om in jezelf te blijven geloven, terwijl al je talenten, je ervaring en kennis stelselmatig onopgemerkt blijven of, erger nog, al dan niet opzettelijk genegeerd worden. Het lukte mij niet meer: ik voelde me moe, lamgeslagen, gevangen in omstandigheden die ik niet zelf gecreëerd had en waaraan ik maar niet leek te kunnen ontsnappen.

Nu er mensen zijn die geloven in wat ik kan, in wie ik ben en in wat ik voor hen kan betekenen, kan ik mijn geluk niet op. Bovendien hoef ik niet langer te overleven – elke cent tien keer omdraaiend – zoals ik de afgelopen anderhalf jaar gedaan heb, maar kan ik weer gaan leven, me zo nu en dan weer eens een extraatje permitteren. Mijn nieuwe baan brengt me waardering, een maandelijks inkomen en de mogelijkheid alleen nog (schrijf)opdrachten aan te nemen die ik echt de moeite waard vind. Ben ik vanaf juni minder vrij omdat ik dan nog slechts parttime ‘eigen baas’ ben? Integendeel: ik geef mijn vrijheid straks niet op; ik krijg haar terug!