Je was nog maar net over de helft, pap. Als jong meisje was ik ervan overtuigd dat je minstens negentig zou worden, of zo. Stokoud, in elk geval. Toen ik eenmaal de leeftijd had dat we echte gesprekken met elkaar konden voeren, hadden we het er weleens over. Oud worden wilde je wel, maar niet wanneer jij je dagen zou moeten slijten in een verzorgingstehuis, gevoerd zou moeten worden en van de dingen om je heen geen weet meer zou hebben. Ten onder gaan aan de gevolgen van een vreselijke ziekte leek je ook verschrikkelijk. Strikt genomen zou je kunnen stellen, dat je dan geluk hebt gehad, want het is je allemaal bespaard gebleven. Op deze elfde februari is het zevenentwintig jaar geleden dat een hersenbloeding je fataal werd. Je was net twee weken daarvoor 51 jaar geworden.

Nu, zevenentwintig jaar later, besef ik opeens dat ik het grootste gedeelte van mijn leven zonder jou heb geleefd. Het verdriet is lang niet meer zo scherp als toen, maar het gemis is nog steeds groot. Wat had ik je graag op die stoel naast mam gehad, toen ik trouwde. En hoe trots zou je zijn geweest op Charlotte, jouw eerste kleinkind en op al die andere kleinkinderen die nog zouden volgen. Wat zou het fijn geweest zijn, als mam haar vreugde, haar zorgen en haar verdriet met jou had kunnen delen. En wat was ik graag bij jullie samen komen uithuilen, toen mijn huwelijk strandde.

Zou ik een ander mens geworden zijn, als je was blijven leven? Waarschijnlijk had ik dan minder intens genoten van gewone dingen en misschien zou ik niet de kracht hebben gehad die ik nu heb. De orkaan die woedde na jouw overlijden, heeft me terdege voorbereid op de stormen die ik later te verduren zou krijgen. Soms vraag ik me af of je weet hoe het ons in de zevenentwintig voorbije jaren is vergaan. Mijn nuchtere ik zegt: ‘Natuurlijk niet!’ Toen Charlotte een tijdje terug werd aangereden en er met niet meer dan wat kneuzingen van afkwam, zei ze dat jij voor de zoveelste keer haar beschermengel was geweest. Zij is ervan overtuigd dat je over ons waakt. En ergens hoop ik dat het zo is, want dan weet je hoezeer je gemist wordt en hoeveel we van je hielden.

Er wordt wel gezegd dat je pas echt dood bent, wanneer niemand zich jou meer herinnert. Daarom koesteren we die paar foto’s die we van je hebben, en praten we nog vaak over jouw gevoel voor humor, je eigenaardigheden en de dingen die we met je beleefd hebben. En die herinneringen geven we door aan jouw kleinkinderen die nieuwsgierig naar je zijn, je zo graag hadden leren kennen. In fysiek opzicht mag je dan nog maar net over de helft geweest zijn, écht sterven doe je pas, zodra niemand meer over jou praat. Dus in feite, pap, zul je toch nog worden wat ik als jong meisje voor je in gedachten had: stok- en stokoud.

C.